دستیابی محققان ایرانی به سلول‌های زمینه‌ساز درمان پارکینسون

به گزاش ايرنا، پارکینسون یکی از بیماری‌‌های دستگاه عصبی مرکزی است که بر اثر تخریب سلول‌‌های ترشح کننده دوپامین (سلول‌‌های دوپامینرژیک) مغز میانی ایجاد می‌‌شود.

مدیر مرکز مغز و علوم شناختی پژوهشگاه رویان گفت: مهمترین عارضه برای ایجاد بیماری پارکینسون از دست رفتن نورون‌های ترشح کننده سلول‌های دوپامین است و با کمک تکنیک کشف شده در پژوهشگاه رویان و امکان همگن‌سازی سلول‌های بنیادی پیش ساز دوپامینرژیک امید درمان این عارضه وجود دارد.

دکتر کوروش شاه پسند اظهار داشت: آزمایش این موضوع در مدل حیوانی در حال انجام است و پاسخ‌های خیلی خوبی در این زمینه بدست آمده و امیدهای فراوانی برای درمان پارکینسون از طریق سلول درمانی در آینده ایجاد شده است.

شاه پسند افزود: فعالیت‌های تحقیقاتی گسترده ای در دنیا در این زمینه در حال انجام است، اما هنوز نتوانستند به سلول همگن دوپامینرژیک دست یابند. مشکل اساسی محققان این است که هنگام خالص‌سازی این سلول‌ها، عوارضی از جمله ایجاد تومور برای فرد بیمار به وجود می‌آید. وی افزود: محققان این مجموعه با همکاری سایر پژوهشگران توانستند به سلول‌های درمانی همگن دوپامینرژیک دسترسی پیدا کردند که زمینه ساز درمان پارکینسون خواهد بود.

براساس این گزارش، تلاش‌‌های فراوانی برای درمان این بیماری به ‌وسیله تمایز سلول‌‌های بنیادی جنینی به سلول‌‌های ترشح‌ کننده دوپامین صورت گرفته؛ اما حضور سلول‌‌های بنیادی تمایز‌ نیافته یا پیش ساز‌های تقسیم شونده سلول‌ های عصبی کارایی و امنیت پیوند سلول‌ های حاصل از تمایز را کاهش می‌دهد.

دکتر علی فتحی، دکتر مهدی میرزایی، دکتر حسینی سالکده، دکتر بهاروند و همکارانشان در پژوهشگاه رویان، دانشگاه ویسکانسین، دانشگاه مکوآری و پژوهشکده علم و تکنولوژی گوانگژو کره، رده ای از سلول‌‌های بنیادی جنینی را با پروتئین فلورسانت سبز نشانه‌ گذاری کرده‌ اند که با بیان یک پروتئین خاص (Lim homeobox Transcription Factor 1 alpha) خود را نشان می‌دهد.

نتایج این پژوهش که در مجله بین‌المللی Molecular & Cellular Proteomics به چاپ رسیده، نشان داد که در سلول‌‌های نشانه‌گذاری شده پروتئین‌‌هایی بیان می‌ شوند که مختص به سلول‌‌های دوپامینرژیک مغز میانی هستند.

بررسی پروتئین‌‌های بیان شده در این سلول‌‌ها (پروتئومیکس) نشانگر‌های سطحی ویژه‌ ای را معرفی کرد که می ‌توان برای خالص‌‌سازی سلول‌‌های دوپامینرژیک جوان طی تمایز آزمایشگاهی از آنها استفاده کرد، از جمله PSA-NCAM و CNTN2.

برای اطمینان از صحت نتایج به ‌دست‌ آمده، پس از تمایز سلول‌‌های بنیادی جنینی به سلول ‌های دوپامینرژیک، سلول‌‌های بیان‌ کننده CNTN2 جداسازی و به مدل پارکینسون پیوند شدند. بررسی‌ها نشان دهنده بهبود وضعیت حیوان مدل و کاهش مشخصه‌های مربوط به پارکینسون بود.

این پژوهش روشی کارا برای خالص‌سازی سلول‌های دوپامینرژیک جوان حین تمایز آزمایشگاهی فراهم می‌کند که افق‌های تازه‌ای در سلول‌درمانی پارکینسون ایجاد خواهد کرد.